De vaquita, die in de volksmond ook wel Californische bruinvis wordt genoemd, is één van de meest bedreigde diersoorten op aarde. Naar schatting zijn er nog maar tien (!) exemplaren te vinden in onze oceanen. De Californische bruinvis is daarom het zeldzaamste zeezoogdier van dit moment.
Kenmerken van de vaquita
De vaquita is de kleinste soort van de bruinvissen; dit zeezoogdier wordt ongeveer 1,4 meter lang en weegt zo’n 50 kilo. Hiermee is het ook één van de kleinste walvissoorten. Kenmerkend zijn de zwarte cirkels om de ogen van de Californische bruinvis. Door de donkere randen, wordt hij ook wel de panda uit de zee genoemd. De stompe en kleine kop geeft ze een uniek uiterlijk.
Leefgebied
Zoals de naam al doet vermoeden, leeft de Californische bruinvis rond de Golf van Californië, in de buurt van Mexico. De vaquita gaat in ondiep water op zoek naar inktvissen en kleine vissen om op te eten. Het diepe water wordt door dit zeezoogdier gemeden, waardoor je ze aan de kust goed kunt spotten.
Bedreiging
Jammer genoeg is dit bijzondere dier erg zeldzaam. Dit komt door toedoen van de mens. De vaquita zit met regelmaat verstrikt in een kieuwnet. In dit speciale visnet kunnen ze niet meer naar het wateroppervlak zwemmen om adem te halen, waardoor ze verdrinken. Ondanks dat deze visnetten sinds 2017 verboden zijn door de Mexicaanse regering, worden ze nog wel gebruikt door illegale vissers.
Vissen op de totoaba
De Golf van Californië is een populair gebied voor illegale visserij omdat hier gevist wordt op totoaba. Deze vis is erg gewild in Azië omdat de zwemblaas als een traditioneel medicijn wordt gezien. De Californische bruinvis heeft – net als de totoaba zelf – erg veel last van deze illegale handel. De populatie is namelijk enorm geslonken naar nog maar tien individuen!
Bescherming van de vaquita
Toch hoeft dit niet het einde voor de vaquita te betekenen. Er wordt van alle kanten namelijk actie ondernomen om de Californische bruinvis van uitsterven te beschermen. Dat de Mexicaanse regering het vissen met deze kieuwnetten heeft verboden, is een stap in de goede richting, maar we zijn er nog niet. Het Wereld Natuurfonds is druk in de weer met het uitvinden van alternatieve vistechnieken om het vissen in de Golf van Californië een stuk veiliger te maken voor de vaquita.
Kennis vergaren over de Californische bruinvis
Daarnaast worden zogeheten spooknetten ook van de zeebodem verwijdert. Deze netten worden niet meer actief gebruikt door vissers, maar zorgen onbewust toch nog voor veel gevaar voor het leven in de zee. Ook worden de vaquita’s zelf onder de loep genomen. Op hun website schrijft het WNF dat „zodra we meer weten over de Californische bruinvis, kunnen we ze ook veel beter beschermen.“ Op dit moment wordt de huidige populatie scherp in de gaten gehouden door het geluid dat deze dieren produceren in het water te monitoren.
Hoop voor de vaquita
Maar toch zijn onderzoekers niet pessimistisch over de toekomst van de vaquita. Eind 2020 kopte Scientias dat deze dieren geen ‘extinctie vortex’ hebben. Dit is een wetenschappelijke benaming die concreet betekent dat sommige diersoorten zich genetisch gezien niet meer kunnen herstellen en daardoor uitsterven. Uit een stukje weefsel dat is afgenomen van een Californische bruinvis, blijkt dat ze genetisch een stuk weerbaarder zijn dan gedacht. Dit geeft ons hoop dat de vaquita ondanks de kleine populatie, weet te overleven.