Konijnen: met hun koddige oren, grote ogen en zachte vachtjes weten ze heel wat mensen voor zich te winnen. Je vindt ze in veel Nederlandse achtertuinen en woonkamers in allerlei grotere en kleinere varianten.
Maar wat weten we eigenlijk over konijnen? Op deze pagina nemen we je mee langs allerlei interessante konijnenweetjes en leggen we je uit wat je moet weten als je erover denkt konijnen te kopen.
Europees konijn: een stukje geschiedenis
Het (wilde) konijn zoals wij het kennen, is het Europees konijn. De wetenschappelijke naam van het dier is Oryctolagus cuniculus en het behoort tot de familie van de hazen en konijnen, in het Latijn Leporidea.
De rol van Spanje in de geschiedenis van het konijn
Het Europees konijn is oorspronkelijk afkomstig van het Iberisch Schiereiland, dus het schiereiland dat Spanje en Portugal vormt.
Interessant weetje: Spanje dankt zelfs zijn naam aan het konijn. De Feniciërs kwamen rond de 11e eeuw voor Christus in Spanje aan en kwamen daar in aanraking met het Europees konijn. Ze besloten het ontdekte land naar het dier te noemen dat er leefde. Ze hadden echter nog nooit eerder konijnen gezien, maar kenden wel klipdassen. De konijnen werden dus klipdassen genoemd en de nieuw ontdekte streek kreeg daarom de naam ‘i-saphan-im’, oftewel: het land van de klipdassen. De Romeinen hebben ‘i-saphan-im’ later verbasterd tot Hispania, de naam waar de Spaanse naam España en de Nederlandse naam van het land, Spanje, op gebaseerd zijn.
Het is ook aan de Romeinen te danken dat het Europees konijn nu niet enkel meer in Spanje, maar ook in andere delen van de wereld thuis is.
Hoe het konijn een huisdier werd
Waar honden en katten al heel lang als huisdier worden gehouden, zijn konijnen als huisdier een redelijk ‘nieuw’ verschijnsel. Hoewel zelfs de Romeinen al konijnen hielden, deden zij dit uitsluitend voor het vlees en de vacht. Het houden van konijnen puur voor hun vlees en konijnenbont bleef tot ongeveer de 19e eeuw de standaard.
Pas vanaf de tweede helft van de 19e eeuw werden konijnen ook wel gefokt om hun uiterlijk. Het waren toen hobbydieren en er werden konijnententoonstellingen georganiseerd. Een konijn als gezelschapsdier houden is echter een nog veel recenter verschijnsel. Het begon met hier en daar een konijntje dat werd gehouden voor de kinderen, maar pas na de Tweede Wereldoorlog werd het populair om konijnen als huisdier te houden.
Konijnenrassen
Het konijn zoals wij het nu kennen, is er in ongeveer 50 verschillende varianten. We verdelen ze onder in vier categorieën, afhankelijk van gewicht:
- Dwergkonijnen (tot 1,7 kilo): hieronder vallen bijvoorbeeld de Kleurdwerg en de Nederlandse hangoordwerg
- Kleine konijnen (1,7 tot 3 kilo): voorbeelden van kleine konijnenrassen zijn de Hollander en de Rus
- Middelgrote konijnen (3 tot 5 kilo): tot de middelgrote konijnenrassen rekenen we bijvoorbeeld de Japanner en de Rode Nieuw-Zeelander
- Grote konijnen (5 kilo en meer): hiervan zijn de bekendste rassen de Vlaamse Reus en de Franse Hangoor.
Verder zie je duidelijk onderscheid tussen konijnen waarvan de oren rechtop staan en hangoorkonijnen. Soms worden ook konijnenrassen met een bijzondere haarstructuur nog tot een aparte categorie gerekend. Denk bijvoorbeeld aan het Rexkonijn of het Angorakonijn.
Soorten konijnen
Naast de verschillende categorieën zijn konijnen ook onder te verdelen in de verschillende soorten konijnen. Hieronder kun je de acht meest populaire konijnen soorten vinden:
- Nederlandse Hangoor
- Vlaamse Reus
- Dwergkonijn
- Franse Hangoor
- Angorakonijn
- Belgische Hazewindhond
- Hollander
- Rexkonijn
Je konijn en jij
Konijnen zijn leuke huisdieren: ze zijn van nature slim en sociaal en dat maakt de dieren gezellig om mee te spelen en leuk om naar te kijken.
Denk je erover om konijnen te kopen? Dan doe je er goed aan je eerst te verdiepen in de vraag of konijnen als huisdier bij je passen. Heb je bijvoorbeeld voldoende ruimte voor het hok en kun je de konijnen de zorg bieden die ze nodig hebben, ook als ze ziek worden? We helpen je graag op weg met extra informatie over wat je nodig hebt als je besluit konijnenbaas te worden.
Huiskonijnen: 7 weetjes
- Waarom konijnen stampen? Konijnen stampen als ze bang of boos zijn. Ze voelen zich bijvoorbeeld onveilig in een bepaalde situatie of zijn het niet eens met iets (bijvoorbeeld als je ze in hun reismand doet om naar de dierenarts te gaan).
- Konijnen eten (een deel van) hun eigen keutels op. Dat zijn de zogenaamde ‘blindedarmkeutels, waar veel voedingsstoffen in zitten die het konijn nodig heeft.
- De darmen van konijnen moeten steeds actief blijven. Het is daarom belangrijk dat konijnen regelmatig blijven eten en steeds hooi tot hun beschikking hebben. Als je konijn niet eet, dan voelt hij zich niet goed en is er vaak iets aan de hand.
- Konijnen kunnen niet overgeven.
- Konijnen wrijven vaak met hun kin langs dingen. Dat doen ze omdat ze in hun kin geurklieren hebben. Door met hun kin ergens langs te wrijven, markeert een konijn zijn territorium. Andere konijnen kunnen dit ruiken, maar mensen niet.
- Als het erg warm is, kunnen konijnen niet zweten om hun warmte kwijt te raken. Ze raken hun warmte kwijt via hun oren, waarop de vacht dunner is. Is het erg warm, dan doe je er goed aan je konijnen een zo koel mogelijke plek te geven. Er zijn bijvoorbeeld speciale Ice Pods te koop, een soort koelelementen waar je konijn op kan liggen. Zorg er verder voor dat het hok van de konijnen in de schaduw staat. Als je konijn kan graven, helpt dat ook: onder de grond is het koeler.
- Is het erg koud? In het kuiltje in hun nek voel je of je konijn nog warm is.
Konijnen en kinderen: een goede combinatie?
Hoewel vaak gedacht wordt dat konijnen ideale huisdieren zijn voor kinderen, is dat niet per se zo. We raden konijnen niet aan als ‘knuffeldieren’ voor nog jonge kinderen.
Konijnen en jonge kinderen: denk er goed over na
Konijnen zijn van nature prooidieren die het bijvoorbeeld niet fijn vinden om te worden opgepakt. Als een konijn in de natuur ‘opgepakt’ wordt, betekent dat dat zijn laatste uurtje geslagen heeft: hij is gegrepen door een roofdier. Daarom zullen konijnen vaak wild tegenspartelen als ze opgepakt worden en uit alle macht proberen zich los te wringen. Konijnen oppakken is dus in principe geen goed idee als het niet nodig is. Juist voor kinderen die het konijn niet zo stevig vasthebben en het tegenspartelen niet verwachten, is een konijn dus niet geschikt als ‘knuffeldier’.
Konijnen en ouderen kinderen: een beter idee
Wel zijn er veel konijnen die erg kunnen genieten van aaien. Dat maakt konijnen wel weer leuke huisdieren voor wat oudere kinderen die snappen dat een konijn niet graag wordt opgepakt.
Een ouder kind snapt bijvoorbeeld ook dat een konijn kan schrikken van plotselinge bewegingen en dat het niet fijn is voor het konijn om tegen zijn haargroeirichting in geaaid te worden.
Ben je van plan om konijnen te kopen als huisdieren voor je kind of kinderen? Vraag je dan ook af of je de konijnen zélf ook wel echt leuk vindt en de tijd wilt maken om de konijnen goed te verzorgen. Je kind vindt het misschien de eerste paar maanden leuk om met ze te knuffelen en interessant om te helpen met het schoonmaken van het hok, maar blijft dat wel zo? Ook als je kind misschien minder interesse gaat tonen, hebben de konijnen goede verzorging nodig.
Een konijn kan zo’n 8 tot 10 jaar oud worden (grote rassen worden minder oud, gemiddeld zo’n 5 à 6 jaar), dus kijk zeker ook naar de lange termijn als je overweegt konijnen aan te schaffen.
Konijnen kopen? Dit moet je weten over konijnen verzorgen
Let op: houd konijnen altijd samen!
Konijnen zijn groepsdieren. In het wild leven ze samen in grote, hiërarchische groepen. Ze houden ervan om samen te slapen (dat doen ze veelal midden op de dag) en ze wassen elkaar ook graag.
Omdat konijnen sociale dieren zijn, raden we met klem aan om konijnen altijd samen te houden. 63% van de mensen konijnenbezitter houdt zijn of haar konijn alleen, dus zonder maatje, terwijl het voor het konijn zelf veel fijner is om een maatje te hebben. In Oostenrijk is het zelfs verboden om konijnen alleen te houden: om het welzijn van konijnen te bevorderen, moet je daar minstens twee konijnen samen houden.
Een ander dierenmaatje, zoals een cavia, is geen goed alternatief voor een tweede konijn. Een konijn en een cavia hebben namelijk een andere lichaamstaal en begrijpen elkaar niet.
Voor jou heeft het ook voordelen om twee konijnen te hebben in plaats van één konijn: twee konijnen samen zijn veel met elkaar bezig en slapen samen, wassen elkaar en rennen achter elkaar aan. Ze zijn dus samen veel gezelliger en leuker om naar te kijken.
Waar kan ik konijnen kopen?
Je kunt konijnen op verschillende plekken kopen. Bij dierenspeciaalzaken vind je vaak konijnen die nog wat jonger zijn. Zoek je een specifiek ras of soort, dan kan je daarvoor bij een fokker terecht.
Ook zeker een fijne plek om konijnen uit te zoeken is een asiel. Je vindt asielen door heel Nederland en vaak houden deze asielen op hun website een actueel overzicht bij van de dieren die een nieuw huis zoeken. Op ikzoekbaas.nl vind je bijvoorbeeld alle konijnen die in asielen zitten die aangesloten zijn bij de Dierenbescherming.
Ook bij de konijnenopvang of in het asiel vind je regelmatig jonge konijntjes, doordat vrouwtjeskonijnen (voedsters) soms zwanger bij de opvang binnenkomen.
Wat eten konijnen?
Konijnen zijn herbivoren: ze eten planten. Belangrijk is daarom dat ieder konijn onbeperkt hooi kan eten. Vul het hooi dus steeds bij als het op is.
Naast hooi is hardvoer speciaal voor konijnen een andere vorm van hoofdvoer. Er zijn grofweg twee soorten konijnenvoer te krijgen: biks en gemengd voer. Biks is de slimste keuze: je konijn krijgt zo alle voedingsstoffen binnen die hij nodig heeft. Bij gemengd voer wil een eigenwijs konijn nog weleens precies de stukjes eruit pikken die hij lekker vindt, zodat hij niet alle voedingsstoffen uit het voer binnenkrijgt.
Ook belangrijk is dat je konijn altijd vers water tot zijn beschikking heeft. Vaak drinken konijnen uit een speciale drinkfles voor konijnen, maar er zijn ook konijnen die liever uit een waterbakje drinken.
Konijnen eten ook graag bepaalde groenten en bijvoorbeeld gras, maar geef hiervan niet te veel in één keer. Je konijn zal eerst moeten wennen aan bijvoorbeeld vers gras, een stukje wortel of wortelloof.
Wil je je konijn eens verwennen, dan maak je hem heel blij met een stukje gedroogd brood of een klein stukje fruit, bijvoorbeeld appel of banaan. Maar let op: dit zijn echte dikmakers, dus ze zijn niet per se goed voor je konijn. Geef dit soort snacks dan ook met mate!
Hoe groot moet een konijnenhok zijn?
Hoe groot het hok moet zijn, is afhankelijk van de grootte van je konijnen zelf en van hoeveel konijnen er in het hok komen te wonen. De volgende maten kun je aanhouden als je een hok voor jouw konijnen zoekt:
- Voor 2 dwergkonijntjes is een kooi van 160x60x50 cm het absolute minimum. Hierbij is het altijd de bedoeling dat je konijnen minstens een paar uur per dag toegang hebben tot extra ruimte. Je kunt ze bijvoorbeeld een ren of ander soort uitloop geven, of ze los laten lopen door je woonkamer. Zo’n uitloop voor een paar uur per dag moet voor 2 dwergkonijnen minimaal 4 m2 zijn, zodat je konijnen genoeg ruimte hebben om echt de pootjes te kunnen strekken.
- Heb je 2 kleine konijnen, houd dan een minimale kooimaat aan van 165x80x60 cm. Ook hierbij geldt weer: naast de kooi moeten je konijnen minstens een paar uur per dag toegang hebben tot meer ruimte, zoals een ren. Die extra ruimte moet in dit geval minimaal 5 m2 zijn.
- 2 middelgrote konijnen hebben minimaal een hok van 250x90x70 cm nodig. Daar hoort weer een uitloop of ren bij die iedere dag meerdere uren toegankelijk is. Voor die ren geldt een minimumafmeting van 6 m2.
- Heb je 2 grote konijnen, dan heb je een kooi nodig van minimaal 300x100x80 cm, met een ren of uitloop van ten minste 7 m2. Deze ren moet iedere dag enkele uren toegankelijk zijn voor je konijnen. Let op: deze maten gelden voor konijnen van rond de 5 kilo. Tel minimaal 25 cm bij de lengte van de kooi, 5 cm bij de hoogte van de kooi en 1 m2 bij de grootte van de ren op voor iedere kilo die je (grootste) konijn zwaarder is dan 5 kilo.
Let op: heb je 2 konijnen van een verschillende grootte, ga dan altijd uit van de maatvoering die nodig is voor het grootste konijn. Een dwergkonijntje en een middelgroot konijn hebben dus samen een kooi nodig die voldoet aan de minimale maten voor een kooi voor 2 middelgrote konijnen.
Veelgestelde vragen over konijnen
Hoe oud worden konijnen?
Als je je konijnen goed verzorgt, kunnen ze wel zo’n 8 tot 10 jaar oud worden. Grotere rassen gemiddeld minder oud, zo’n 5 à 6 jaar.
Ga steeds van deze leeftijden uit als je besluit konijnen te kopen. Vraag je af: vind ik het over zo’n 5 of zelfs 10 jaar ook nog steeds leuk om konijnen te hebben? Zeker als je konijnen voor de kinderen koopt, is het verstandig je af te vragen of je de konijnen zelf ook wel leuk genoeg vindt en de aandacht en verzorging wilt geven die ze nodig hebben, ook als de kinderen en misschien snel op uitgekeken zijn.
Als ouder ben jij de eindverantwoordelijke voor de verzorging van de konijnen.
Wat kost het om konijnen te houden?
De Dierenbescherming houdt de volgende bedragen aan voor het houden van konijnen:
- Als je konijnen koopt, ben je zo rond de 400 euro kwijt voor de aanschaf van de konijnen, een geschikt hok en andere benodigdheden.
- Maandelijks kosten 2 konijnen ongeveer 45 euro aan voer en bodembedekking.
- De kosten van de dierenarts en eventuele medicijnen komen hier nog bij: je konijnen hebben jaarlijks hun inentingen nodig en moeten daarnaast natuurlijk naar de dierenarts als ze ziek zijn. Misschien moeten jouw konijnen nog gecastreerd of gesteriliseerd worden, daar hangt ook een prijskaartje aan. Informeer eens bij een dierenarts in de buurt naar de tarieven voor bijvoorbeeld een consult en voor inentingen.
Konijnen koppelen: welke konijnen kunnen samen?
Konijnen zijn groepsdieren en je houdt ze dus altijd het best samen. Heb je dus een konijn alleen, dan doe je er goed aan om op zoek te gaan naar een konijnenmaatje voor je konijn. Hier wat informatie over de combinaties waarin je konijnen samen kunt houden:
- Een gecastreerde ram (mannetje) met een voedster (vrouwtje): dit is de meest logische combinatie die ook het vaakst goed gaat.
- Een ram samen met een andere ram: meestal werkt dit niet, tenzij de dieren al van jongs af aan samen zitten (als ze bijvoorbeeld broers zijn). Maar: ook als de dieren elkaar al hun hele leven kennen, kunnen ze op latere leeftijd toch ineens gaan vechten. Zijn de rammen allebei gecastreerd, dan is de kans iets groter dat ze elkaar dulden, maar de beste keuze blijft altijd nog om een gecastreerde ram aan een voedster te koppelen, omdat dit verreweg de grootste slagingskans heeft.
- Een voedster samen met een andere voedster: twee vrouwtjes gaat vaker niet goed dan wel. Soms werkt dit als de dieren al vanaf een jonge leeftijd samen zitten, maar ook dan kunnen ze ineens toch gaan vechten. Zijn allebei de voedsters gesteriliseerd, dan is de kans iets groter dat het wel werkt, maar een combinatie van een gecastreerde ram met een voedster heeft nog steeds veel meer kans van slagen.
Hoe werkt konijnen koppelen?
Zet niet zomaar een tweede konijn in het hok bij het konijn dat je al hebt, dan is er een grote kans dat je konijn zijn hok gaat verdedigen. Jij zou er waarschijnlijk ook niet blij van worden als er ineens een wildvreemde bij je in huis kwam wonen…
Heb je nu een eenzaam konijn dat je graag wilt koppelen? De handigste manier om je konijn te koppelen is door contact op te nemen met een asiel of konijnenopvang bij jou in de buurt. Leg hier je situatie voor: vertel over je konijn en over zijn hok. Als het asiel geschikte maatjes voor je konijn heeft zitten, ga je er op afspraak langs met je konijn om je konijn te laten koppelen.
Je konijn wordt dan vaak in een tijdelijke ren gezet met het geschikte opvangkonijn erbij. Ze zijn zo allebei in een neutrale omgeving die ze niet kennen.
Tijdens de koppeling kunnen konijnen best fel tegen elkaar zijn. Twee konijnen die elkaar niet kennen, gaan vaak eerst uitmaken wie er ‘de baas’ is. In het asiel weten ze goed wat het natuurlijke gedrag is van konijnen die worden gekoppeld en kunnen ze zeker inschatten of je konijn goed matcht met het asielkonijn.
Soms kun je je konijn ook een paar dagen laten logeren in het asiel, om hem goed te laten wennen aan zijn nieuwe maatje. Je haalt je konijn en zijn nieuwe maatje dan na een paar dagen weer op.