De anaconda (Eunectes murinus) is een slang uit de familie reuzenslangen (Boidae). Andere namen, die gebruikt worden voor deze reus zijn ‘groene anaconda of waterboa’. De naam is afgeleid van ‘anaikoira’ wat in het Tamil (de taal van de Tamils in Zuid-India) ‘olifantendoder’ betekent. Die naam is oorspronkelijk overigens waarschijnlijk voor de netpyhton gebruikt, die ongeveer net zo groot is.
Kenmerken
Deze enorme slang heeft een groen tot bruine kleur met donkere, grote, ronde vlekken over zijn gehele lijf. Op de rug zijn die vlekken zwart, maar op de flanken en buik zijn die vlekken gelig. De buik van de anaconda is lichter tot wel witgeel en de donkere vlekken zijn op de buik ook kleiner dan op de rest van het lijf.
De kop
De grote, driehoekige kop heeft een duidelijke, schuine, zwarte streep aan de zijkanten. Die streep loopt van het oog naar de achterkant van de bek.
De oranjebruine ogen zijn vrij klein en hebben verticale pupillen. De ogen zitten aan de bovenkant van de kop (meer dan bij andere slangen), zodat ze net zoals bijvoorbeeld krokodillen kunnen zien en ademen boven water terwijl hun lijf onder water is.
De enorme lengte van de anaconda
De gemiddelde lengte van dit dier is 3 tot 6 meter, waarbij het vrouwtje 2 keer zo groot wordt dan een mannetje. Vrouwtjes zijn ook een stuk zwaarder. Anacondas groeien, net zoals andere reptielen, hun hele leven door, maar de grootste exemplaren worden doorgaans niet langer dan 8 meter. De grootste anaconda (tot nu toe bekend) was 8,5 meter lang en 227 kilo zwaar
De netpython wordt nog langer, maar omdat de anaconda veel dikker wordt en wel tot 200 kg kan wegen is de anaconda zonder twijfel de grootste slang ter wereld. De omtrek van een vrouwtjes exemplaar kan zelfs meer dan 100 centimeter bedragen!
Waar vind je de anaconda?
Je vindt deze reuzenslang in een deel van Zuid-Amerika wat het neotropisch gebied wordt genoemd. De anaconda leeft vooral in de vochtige delen van het tropische bos in de buurt van water. De grotere exemplaren zijn ook simpelweg te zwaar om lange afstanden over de grond af te leggen.
Jagen en voedsel
De anaconda is overdag actief en heeft 2 manieren om te jagen. De jongere exemplaren zijn nog lichter van kleur waardoor ze minder goed opvallen tussen bladeren en takken. Daarnaast zijn de jongere dieren ook lichter qua gewicht. Deze 2 kenmerken tezamen zorgen ervoor dat ze graag vanaf enige hoogte jagen. Vanuit de takken storten ze zich op de prooi en kronkelen ze zich er omheen. Jonge anaconda’s blijven uit het water, omdat ze daar te kwetsbaar zijn.
Oudere exemplaren en zeker de vrouwtjes zijn simpelweg te zwaar om vanuit takken te jagen. Die moeten vanaf de grond jagen en exemplaren boven de 150 kg moeten zelfs vanuit het water jagen. Meestal jaagt de anaconda vanuit een hinderlaag en slaat het dier toe als de prooi langskomt om te drinken. Zodra de slang om het lichaam van de prooi zit is het afgelopen en sterft het prooidier door verstikking (iedere keer als de prooi uitademt trekt de anaconda zijn sterke, gespierde lijf strakker om de prooi heen) of verdrinking (omdat het mee het water in getrokken wordt).
De anaconda is een echte carnivoor en jaagt op jonge leeftijd op vogels, vissen en kikkers. Oudere exemplaren jagen ook op schildpadden, andere slangen, krokodilachtigen, tapirs, capibara’s en kleine herten.
Sommige oudere vrouwelijke anaconda’s deinzen ook niet terug voor kannibalisme en net als bij bidsprinkhanen zijn er meldingen gemaakt van mannelijke exemplaren, die na de bevruchting, opgepeuzeld worden door het vrouwtje.
Voortplanting
Los van het soms onfortuinlijke einde voor de mannetjes is er natuurlijk meer te vertellen over de voortplanting van de anaconda.
In de droge tijd worden de vrouwtjes opgezocht door de mannetjes. De vrouwtjes lokken de mannetje met geurstoffen. Die geur trekt vaak meerdere mannetjes aan, maar in tegenstelling tot bij andere reptielen breken er geen gevechten uit. Sterker nog alle mannetjes bedekken het vrouwtje in haar geheel door om haar heen te kronkelen. Dit wordt het paringsbal genoemd. Het sterkste mannetje kronkelt zich uiteindelijk in de goede positie om te paren.
Door te zonnebaden verhoogt het vrouwtje haar lichaamstemperatuur en daarmee wordt de ontwikkeling van de embryo’s versneld. De anaconda brengt haar jongen levend ter wereld en legt dus geen eieren. De draagtijd is 6 tot ruim 9 maanden. Er worden wel 20-30 jongen geboren en dat kan zelfs oplopen tot wel 80.
Jonge anaconda’s zijn direct zelfstandig en zijn tussen de 60 en 100 centimeter lang. Er is bij de anaconda ook geen sprake van een broedtijd, de jongen gaan direct hun eigen weg.
Vijanden van de anaconda
De volwassen anaconda heeft geen vijanden, los van de mens. Mensen zijn bang voor de anaconda en doden deze slang uit angst. Daarnaast is er steeds minder ruimte voor prooidieren door toenemende landbouwactiviteit.
In het dierenrijk heeft de anaconda wel last van concurrenten, die op dezelfde prooien jagen, zoals bijvoorbeeld de jaguar.
Jonge exemplaren zijn nog wel kwetsbaar en kunnen ten prooi vallen aan krokodilachtigen, grote vissen en roofvogels.