De neusaap (Nasalis larvatus) is zonder twijfel een dier dat perfect in de categorie ‘buitenissige dieren’ past. Is het een lelijk dier? Ja, eigenlijk wel. De naam zegt het al: het is een aap met een grote neus. We beoordelen natuurlijk niet alleen het uiterlijk (hier kunnen we niet omheen), maar ook het innerlijk van dit dier.
Hier komt de neusaap vandaan
Waar leeft de neusaap? Net als de Borneose orang-oetan is dit een aap die voornamelijk op het eiland Borneo (Maleisië) leeft. Op de gebieden Centraal-Sarawak en Noordoost-Kalimantan na, is het dier over het hele eiland te vinden. Het bos is zijn favoriete plek en als het even kan is hij het liefst vlakbij water. Rivierbossen, kustbossen en mangroves zijn dan ook de ideale plekken voor de neusaap. Een overstroming in de leefgebieden van deze aap komt regelmatig voor, maar dat is voor neusapen geen ramp. Hij is namelijk dol op zwemmen en kan dit ook uitstekend.
Neusapen en hun uiterlijk
Dat de neus van deze aap een USP is weten we inmiddels, maar het dier heeft meer interessante kenmerken. Het gezicht van dit buitenissige dier heeft een beige kleur, bij jongen is dit vaak nog blauw. Dit verkleurt naarmate ze ouder worden. Wat ook kenmerkend is aan de neusaap, is zijn bolle buik. Dit is niet omdat hij overmatig eet, maar door een lang spijsverteringskanaal.
Aap met grote neus? Dat is de neusaap. De grootte kan nog wel eens verschillen tussen mannetjes en vrouwtjes. De mannen zijn gezegend met een zeer grote en naar beneden hangende neus en de dames moeten het doen met een bescheiden stompneus. De jongen daarentegen worden niet gelijk geboren met een grote gok, zij hebben dan nog een wipneus.
- Gewicht: mannetjes gemiddeld twintig kilo, vrouwtjes gemiddeld tien kilo.
- Grootte: mannetjes 66 tot 76 centimeter lang en vrouwtjes 53 tot 60 centimeter lang.
- Vacht: lichtoranje, grijze ledenmaten en een witte staart.
- Levensduur: vijftien tot twintig jaar.
De theorie achter de neus
De neus van een mannetje kan wel vijftien centimeter lang zijn (what?!). Hoewel wij mensen een grote neus niet onder de zeven schoonheden vinden vallen, vinden neusapen dat wel. Vooral de vrouwtjes. Hoe het kan dat de neus van deze apen zo groot is? Door seksuele selectie. Vrouwtjes vinden mannetjes met een grote neus ontzettend aantrekkelijk en willen hier dan ook graag mee paren. Veel paren met apen die een grote neus hebben betekent dat deze genen worden doorgegeven en jongen ook een flinke neus krijgen. Een grote neus, bolle buik – en toch een vrouwenmagneet.
Het gedrag van de neusaap
Buitenissige dieren zijn het zeker, maar hoe gedraagt de neusaap zich? Deze apen vinden het fijn om in grote groepen van soms wel zestig dieren te leven. Zoals je net al las, is de neusaap een echte zwemfanaat. Tijdens overstromingen zwemt het dier zonder moeite door rivieren om naar een volgende boom te verplaatsen. Hiervoor gebruikt hij de zwemvliezen die tussen zijn tenen zitten. Rechtopstaand door het water lopen? Ook geen probleem voor neusapen.
Wat eet een neusaap?
Een veelzijdig eetpatroon heeft de aap niet. Hij neemt genoegen met bladeren, vruchten en bloemen. De groene bladeren van mangrovebomen van het Sonneratia geslacht zijn erg belangrijk voor het dier. Om zoveel mogelijk te kunnen eten, herkauwen neusapen hun voedsel.
Neusapen vs. Nederlanders
Hoewel de neusaap niet in Nederland leeft, hebben we toch een relatie met dit soort, blijkt. In Maleisië noemen ze deze aap namelijk de Orang Belanda, dit betekent “Nederlandse mens”. Ze vinden de apen lijken op de eerste scheepslui en missiepaters die op Borneo kwamen. In hun ogen hadden deze Nederlanders een grote neus, blonde haren en net zo’n bolle buik als de neusaap. Of we dat als een compliment moeten opvatten…