Roggen (Batoidea) zijn net als haaien onderdeel van de kraakbeenvissen. Maar in tegenstelling tot haaien, hebben ze geen skelet. Hun lichaam bestaat uit elastisch materiaal dat moeiteloos door het water beweegt.
Kenmerken van de rog
Je herkent deze vissen soort aan zijn unieke platte vorm. Het lijkt haast een zwemmende schijf met een lange staart die voorzien is van twee kleine rugvinnen. Ze ademen door middel van een handvol kieuwspleten aan de buikzijde van de vis. Maar een rog heeft ook een spuitgat aan de bovenkant waarmee hij adem kan halen wanneer hij op de bodem van de oceaan ligt. Aan de bovenzijde zijn ook de ogen gepositioneerd waarmee hij uitstekend kan kijken.
Roggen soorten
Er bestaan heel veel rog soorten die gespreid over de hele wereld leven. Dit zijn de bekendste uit het rijtje:
- Manta roggen
- Zoetwater roggen
- Gevlekte rog
- Pijlstaartrog
- Reuzenmanta
- Duivelsrog
- Stekelrog
- Sterrog
- Adelaarsrog
Dit is de grootste rog
De grootste rog is bij uitstek de reuzenmanta die ook wel de grote duivelsrog wordt genoemd. Met een spanwijdte van zeven meter en een maximaal gewicht van 3000 kilogram is het de grootste rog in de zee. Anders dan bij andere soorten, zit de mond met kieuwen niet aan de onderkant van zijn lijf, maar aan de voorkant. Kenmerkend zijn de borstvinnen die als een soort driehoek aan zijn kop vast zitten. Ondanks hun grootte zijn deze dieren absoluut niet gevaarlijk voor de mens. Je moet wel reizen om ze in het wild tegen te komen, want ze leven alleen in tropische tot sub-tropische wateren.
Zo leven roggen
Waar leven roggen, vraag je? Roggen leven eigenlijk in alle zeeën en oceanen. Dus ook in de Noordzee. Maar de kans is vrij klein dat je ze tijdens het zwemmen tegenkomt. De meeste soorten leven namelijk op de bodem. Al zijn er ook soorten die bij de kust rondzwemmen. Wist je dat er ook soorten zijn die specifiek in zoetwater leven? Deze zijn heel populair om in een aquarium te houden.
Wat eten roggen?
Een rog eet voornamelijk weekdieren, kleine vissen, schaaldieren en soms ook plankton. Hij gebruikt zijn neus om een prooi op te sporen.
Leefwijze
Een rog is over het algemeen niet zo’n heel actief dier. Soms ligt hij uren verscholen op de bodem van de zee om zich zo te camoufleren en te beschermen voor roofdieren. Maar dat is niet bij alle soorten het geval. De Adelaarsrog zwemt bijna de hele dag én nacht. Dat is echt uitzonderlijk voor deze vissoort.
Voortplanting van roggen
De bevruchting van het vrouwtje vindt inwendig plaats. Het mannetje heeft speciale claspers waarmee hij zijn zaadcellen in het vrouwtje kan brengen. Dit zijn speciale buikvinnen die dienst doen als een soort penis. Doordat het mannetje ze zowel links als rechts heeft, maakt het niet uit aan welke kant het vrouwtje zwemt. Er zijn roggen die eieren leggen, maar ook roggen wiens jongen inwendig ontwikkelen.
Een roggen ei
Bij de ondersoort ‘echte roggen’ ontwikkelen de jongen zich in eieren. Deze zitten in een leerachtig zakje met uitsteeksels. Deze uitsteeksels zorgen ervoor dat de eieren zich kunnen vast hechten aan zeewier of andere planten in de zee. Hoe groter de rog, hoe groter het ei is. Hoe lang het duurt voordat er jongen uit de eieren komen, is afhankelijk van de watertemperatuur. Nadat de jongen uit de eieren komen, krijgen de eieren een zwarte kleur en spoelen ze vaak aan op het strand. Grote kans dat je al een keer zo’n ei hebt gevonden in het zand.
Eierlevendbarende roggen
De meeste soorten zijn eierlevendbarend. Dit betekent dat de jongen in de eieren zich in de baarmoeder het vrouwtje ontwikkelen. Na een aantal maanden worden de jongen dan levend en al geboren. Hoe groter de soort, hoe groter de kleine rogjes zijn bij hun geboorte. Zo zijn de jongen van de reuzenmanta al 1,2 meter breed wanneer ze worden geboren!
Bedreigingen voor de rog
Overbevissing is misschien wel de grootste bedreiging voor al het leven in de zee. Mede door de verwoestende manier waarop de vis wordt gevangen, raakt het leven in de zee steeds meer uit balans. Andere dieren die ook heel erg last hebben van overbevissing zijn haaien, walvissen, Karetschildpad. Door bijvangst neemt de populatie roggen en haaien enz steeds meer af. Ook in ‘onze’ Noordzee is dit aan de hand. Door verstoring van de leefgebieden onder water en de hoeveelheid plastic in zee én klimaatverandering worden er steeds minder kraakbeenvissen in de Noordzee gespot.
Reuzenmanta’s zijn hartstikke sociaal
Je zou het misschien niet denken als je naar deze dieren kijkt, maar de reuzenmanta is toch een heel sociaal dier. Manta’s leven in tegenstelling tot de andere soorten in groepsverband en dat is niet voor niets. Ze hebben namelijk van alle vissoorten het grootste brein wat ze erg intelligent maakt. Uit onderzoek van de Marine Megafauna Foundation blijkt nu dat deze roggen net als mensen een hecht netwerk hebben waar ze graag mee omgaan. Voor het onderzoek hebben ze een groep manta’s voor vijf jaar in de gaten gehouden.
Vriendelijke dieren
In de wetenschap hoopt men dat dit onderzoek ervoor zorgt dat er meer draagvlak is voor de bescherming van deze dieren. Wanneer een dier namelijk vriendelijker klinkt en oogt, is er meer interesse en enthousiasme om deze actief te gaan beschermen.