Welkom! Vandaag vertellen we je over kleine, fascinerende beestjes: de pissebedden. Je komt in deze blog alles over ze te weten – van hun unieke kenmerken tot hoe je ze kunt bestrijden.
Wat zijn pissebedden?
Pissebedden, ook bekend onder hun wetenschappelijke naam Isopoda, zijn kleine schaaldieren die zowel in zee als op het land leven. Deze beestjes zijn uniek omdat ze een van de weinige kreeftachtigen zijn die zich volledig hebben aangepast aan het leven op het land. Er zijn meer dan 5.000 soorten wereldwijd, waaronder bekende voorbeelden zoals de gewone pissebed (Oniscus asellus) en de rolpissebed (Armadillidium vulgare). Pissebedden zijn te herkennen aan hun unieke uiterlijke kenmerken:
- Segmentaal, plat lichaam, geschikt voor kruipen in smalle ruimtes.
- Hard exoskelet, biedt bescherming, vaak grijs of bruin van kleur.
- Veertien kleine poten.
- Twee paar antennes, gebruikt voor navigatie.
- Overlappende plaatvormige schalen, wat zorgt voor een kenmerkend gepantserd uiterlijk.
Voortplanting
Pissebedden kennen een unieke voortplantingscyclus. De bevruchting vindt intern plaats, waarbij het mannetje zijn sperma overdraagt aan het vrouwtje. Na de bevruchting draagt het vrouwtje de eitjes in een speciale broedzak aan de onderzijde van haar lichaam. Deze eitjes ontwikkelen zich veilig in de broedzak, waar ze uitkomen tot volledig gevormde jongen. Na het uitkomen blijven de jonge pissebedden nog enige tijd in de buurt van hun moeder voor bescherming en zorg, voordat ze zelfstandig worden en hun eigen weg gaan. Deze zorgzame nazorg is vrij uniek onder kreeftachtigen.
Habitat pissebed
Pissebedden leven onder de grond en in vochtige omgevingen zoals tuinen, bossen en onder rotsen. Ze spelen een cruciale rol bij het afbreken van dood organisch materiaal, zoals bladeren en hout, waardoor ze essentieel zijn voor de afvalverwerking en voedingsstoffencycli in ecosystemen. Als detritivoren voeden ze zich hoofdzakelijk met dit organisch materiaal, waardoor ze zowel opruimers als decompositoren zijn. Hun vermogen om vocht vast te houden maakt ze gevoelig voor uitdroging, waardoor ze vaak in vochtige, beschutte gebieden te vinden zijn, waar ze vocht kunnen behouden en hun activiteiten kunnen voortzetten. Meer weten over andere bodembewoners? Lees dan de blog: Welke dieren leven onder de grond?
Pissebedden in huis of tuin
Het kan voorkomen dat er pissebedden in huis zitten omdat het een donkere, vochtige omgeving is door lekkages of condensatie. Het kan ook dat je last hebt van pissebedden in je tuin vanwege een overvloed aan vocht of organisch materiaal, zoals bladeren en compost. Pissebedden bestrijden kan met eenvoudige, niet-giftige methoden. Om hun habitat minder aantrekkelijk te maken, is het belangrijk om vochtige gebieden te verminderen door lekkende kranen te repareren en regelmatig regenafvoer te controleren. Het opruimen van tuinafval en het verwijderen van rommel waarin ze zich kunnen verstoppen, beperkt hun toegang tot voedsel en schuilplaatsen. Natuurlijke afweermiddelen zoals koperen strips kunnen ook effectief zijn om ze af te weren, omdat ze een elektrische lading genereren waar pissebedden een hekel aan hebben en zo worden ontmoedigd om bepaalde gebieden te betreden.
Blauwe pissebed
Het zien van een felblauwe pissebed is opmerkelijk, maar dit wijst niet op een nieuwe soort; het is eerder een teken van ziekte. Deze kleur wordt veroorzaakt door het iridovirus, vernoemd naar de Griekse godin Iris. Het virus vermindert de mobiliteit van de pissebed sterk, en na infectie leven ze nog slechts een paar weken. Vooral pissebedden in tuinen worden getroffen door dit virus vanwege hun dichte populaties, waardoor het gemakkelijk verspreid wordt. Gelukkig is het virus niet overdraagbaar op mensen, maar het kan wel tot 20% van de pissebedpopulatie doden.
Veelgestelde vragen
Waarom heten pissebedden pissebedden?
De naam ‘pissebed’ komt waarschijnlijk van de observatie dat deze wezens bij verstoring een vloeistof afscheiden die op urine lijkt.
Hoe oud kunnen ze worden?
Pissebedden hebben over het algemeen een relatief korte levensduur, meestal variërend van één tot drie jaar, afhankelijk van factoren zoals omgevingscondities en beschikbaarheid van voedsel. Hun levensduur kan ook worden beïnvloed door predatie en ziekten.
Wat is hun grootste levensbedreiging?
De grootste bedreigingen voor pissebedden zijn veranderingen in hun habitat en leefomgeving, zoals habitatvernietiging, vervuiling en verstoring van vochtige gebieden. Deze factoren kunnen leiden tot verlies van leefgebied en voedselbronnen, waardoor de populaties van pissebedden worden aangetast. Daarnaast kunnen natuurlijke vijanden, zoals bepaalde soorten insecten, spinnen en vogels, ook een bedreiging vormen voor pissebedden.
Wat eten pissebedden?
Pissebedden zijn detritivoren die zich voeden met dood organisch materiaal, zoals afgevallen bladeren en rottend hout, en dragen zo bij aan het afbraakproces in ecosystemen.