De naakte molrat (ook wel Heterocephalus) is een van de meest fascinerende dieren op aarde. Dit haarloze knaagdier leeft diep onder de grond in de droge graslanden van Oost-Afrika en heeft unieke eigenschappen waarmee hij zich onderscheid van andere zoogdieren. Van sociaal tot buitengewone weerstand tegen pijn en veroudering, is de naakte molrat bijzonder dier.
Leefgebied en gedrag
Naakte molratten komen meestal voor in Ethiopië en Somalië, daar kunnen ze namelijk uitgebreide tunnels graven. Ze leven in kolonies die erg lijken op die van insecten zoals mieren en termieten. Een enkele koningin regeert over de groep en is de enige die zich voortplant. De rest van de kolonie bestaat uit werkers en soldaten.
Waarom zijn naakte molratten zo uniek
- Ongevoelig voor pijn
Naakte molratten hebben een genetische mutatie (Een genetische mutatie is een permanente verandering in het DNA van een organisme. DNA bevat de genetische instructies die bepalen hoe cellen functioneren en hoe een organisme zich ontwikkelt.) waardoor ze ongevoelig zijn voor bepaalde soorten pijn. Dit helpt ze te overleven in de ondergrondse leefomgeving.
- Bijna immuun voor kanker
Tijdens een onderzoek naar kanker en naaktemolratten is gebleken dat deze dieren extreem zelden kanker ontwikkelen. Dit komt door een speciale stof in hun cellen die een ongecontroleerde celdeling voorkomt.
- Extreem lange levensduur
In tegenstelling tot andere knaagdieren, kunnen naakte molratten tot wel 30 jaar oud worden. Dit maakt ze dan ook een van de langst levende knaagdieren ter wereld.
- Kunnen overleven zonder zuurstof
In afgesloten tunnels kan zuurstof schaars zijn, maar naakte molratten kunnen langere tijd zonder zuurstof. Dit kan, omdat ze kunnen overschakelen op een metabolisme* dat lijkt op dat van planten.
*Metabolisme, ook wel stofwisseling genoemd, is het geheel van chemische reacties in een organisme die nodig zijn om energie te verkrijgen, voedingsstoffen om te zetten en cellen in stand te houden. Het speelt een cruciale rol in het functioneren van alle levende wezens.
Voeding en voortplanting
De naakte molrat voedt zich voornamelijk met wortels en knollen die ze onder de grond vinden. Omdat ze in een droog klimaat leven, halen ze vrijwel al hun vocht uit voedsel.
De koningin kan tot wel 30 jongen per worp krijgen. Zij onderdrukt de voortplanting van andere vrouwtjes in de kolonie.
De naakte molrat is een buitengewoon diersoort met unieke aanpassingen die wetenschappers blijven verbazen. Of het nu gaat om hun weerstand tegen ouderdom, hun pijnloosheid of sociale structuur. Deze kleine knaagdieren laten zien hoe wonderlijk de natuur kan zijn.