Hagedissen zijn koudbloedige reptielen die je weer onder kunt verdelen in verschillende families. Ondanks dat de hagedissen veel op elkaar lijken, is de manier waarop een familie of soort leeft heel verschillend van elkaar. Eén ding is zeker: je vindt ze bijna over de hele wereld. Dus, ja ook in Nederland!
Hagedis soorten
Er bestaan ongeveer 38 families van de hagedis en die zijn verspreid over de hele wereld. Het uiterlijk van deze soorten kan enorm van elkaar verschillen. Waar de één uitsteeksels heeft, is de ander bont gekleurd. Dit zijn de bekendste soorten hagedissen:
- Vliegende hagedis (vliegende draakje)
- Gekko
- Leguaan
- varaan
- Hazelworm
- Muurhagedis
- Bergduivel
- Komodovaraan
- Kameleon
De hazelworm is de enige hagedis zonder poten. Hij lijkt dus misschien veel op een slang, maar het is toch echt een hagedis.
Dit is het verschil tussen de hagedis en salamander
Ondanks dat er hagedis soorten zijn die lijken op salamanders, is er toch een groot verschil tussen de twee dieren. Een salamander is namelijk een amfibie, terwijl een hagedis en reptiel is. Een hagedis leeft dus niet in het water, terwijl de meeste salamanders dat voor de helft van de tijd wél doen.
Kenmerken van hagedissen
- Het zijn reptielen
- Ze hebben een lange romp en staart en een relatief kleine kop
- Ze hebben vier poten
- Ze hebben schubben
- Sommige soorten kunnen van kleur veranderen
- Ze ruiken met hun tong
- Ze zijn carnivoor en eten voornamelijk insecten en kleine ongewervelden
Wat eet een hagedis?
Wat er op het menu staat van een hagedis, is erg afhankelijk van de grootte van het reptiel. De grootste hagedis, de Komodovaraan, kan wel tot drie meter groot worden en vangt daardoor ook grote prooien. Denk aan wilde zwijnen, herten en geiten. De kleinere soorten eten voornamelijk insecten en slakken. Hoe groter de hagedis, hoe groter de kans dat hij kleinere soortgenoten opeet. Ze kunnen dus ook kannibalistisch zijn.
Leefgebied hagedissen
De hagedis is verspreid over de hele wereld. Je vindt ze alleen niet in het noordelijke puntje van Amerika en Azië. Ze leven in vochtige jungles, maar ook in gortdroge woestijnen. Een hagedis kan zich dus uitstekend aanpassen aan een bepaald leefgebied.
Hagedis Nederland
In ons eigen land leven vier soorten hagedissen in het wild:
- De hazelworm
- De duinhagedis/zandhagedis
- De muurhagedis
- De levendbarende hagedis – die zich zo heeft aangepast dat de eitjes zich in het lichaam van de hagedis al ontwikkelen
Voortplanting hagedissen
In Nederland begint het paarseizoen van de hagedis in de lente, maar in de Tropen waar het altijd broeierig is, vindt het paarseizoen het hele jaar door plaats. In de gebieden waar het wat kouder is, houden deze reptielen een winterslaap om de wintermaanden te overleven, waardoor ze pas later in het jaar paren.
Geen liefdevolle paring
De paring is inwendig, maar gaat niet zonder slag of stoot. Om bij de cloaca van het vrouwtje te komen, moet de penis van het mannetje zich in allerlei bochten wringen. De staart van het vrouwtje zit namelijk in de weg. Gelukkig zijn deze hagedissen inmiddels zo goed aangepast, dat ze met een hemipenis zonder moeite kunnen paren. Deze gesplitste penis zorgt ervoor dat het mannetje het vrouwtje van beide kanten kan benaderen. Om zich vast te houden, bijt het mannetje zich vast in de nek van het vrouwtje. De paring gaat er dus allesbehalve liefdevol aan toe.
Eieren
De meeste hagedissen leggen eieren waar de jongen in de baarmoeder al uit kruipen (eierlevendbarend) of na verloop van tijd in uitkomen. Zodra de kleine hagedisjes uit het ei kruipen, staan ze er alleen voor.
Een hagedis als huisdier
Een hagedis is een populair huisdier. Al vragen deze dieren net een andere verzorging dan een huiskat of hond. Belangrijk is dat je eerst kijkt hoe groot het terrarium kan zijn en waar je deze neer gaat zetten. Aan de hand van deze grootte bepaal je welke hagedis hier het beste bij past. Goed om te weten: je mag geen hagedis vangen in het wild en deze vervolgens als huisdier houden. Dat is in Nederland verboden.
Populaire hagedissen die je als huisdier kunt houden zijn:
- Kameleon
- Gekko
- Baardagaam
- Anolis
Lees je niet alleen in voor de grootte van het terrarium; ook de verzorging van jouw nieuwe huisdier verschilt per soort. Zo is het dieet van iedere soort anders. Waar je bij één al goed doet aan maden en larven, moet je bij de andere grotere insecten/dieren in huis halen.
Een extra tip van ons: richt je terrarium alvast in voor jouw volwassen hagedis. Kleine hagedissen zijn binnen enkele maanden al volwassen en kunnen soms een enorme groeispurt ondergaan. Als je daar al rekening mee houdt, kom je niet voor verrassingen te staan.